Narodowe Centrum Kultury i program „Kultura w sieci”

Chociaż podczas zajęć dnia codziennego zwracamy uwagę przede wszystkim na rzeczy praktyczne, dobrze jest, od czasu do czasu, zainteresować się kwestią kultury i sztuki. Nawet sporadyczne wizyty w miejscach związanych z kulturą, jak muzea, teatry czy opery, albo okazjonalny udział w wydarzeniach kulturalnych, wzbogaca nas jako ludzi i obywateli. Misję popularyzacji kulturalnej społeczeństwa przyjmuje państwowa instytucja, czyli Narodowe Centrum Kultury.

Od czego wszystko się zaczęło?

Początki Narodowego Centrum Kultury sięgają roku 1950. Właśnie wtedy, przy Departamencie Amatorskiego Ruchu Artystycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki, powołano do życia Centralną Poradnię Świetlicową i Wzorcownie Artystyczną. Po jakimś czasie kierunek działalności instytucji uległ zmianie, przez co doszło do jej przemianowania na Ośrodek Instrukcyjno-Metodyczny Pracy Kulturalno-Oświatowej. Lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku to czas kilku znaczących przemian. Ośrodek oderwał się od Ministerstwa Kultury i Sztuki i przybrał nazwę: Centralna Poradnia Ruchu Artystycznego. Co więcej, wprowadził dodatkowy element w swojej działalności, a mianowicie uruchomiono sekcję oświatową. Jednym z ważnych momentów w historii Centrum okazał się rok 2002. W tym roku Centrum Animacji Kultury, Instytut Dziedzictwa Narodowego oraz Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kulturalnych połączyły się w jedną organizację, czyli Narodowe Centrum Kultury. Nastąpiło wtedy połącznie obowiązków tych trzech instytucji, ale nowy twór wzbogacił również swoją ofertę o nowe projekty i programy. Minister Kultury, w 2005r., zadecydował o założeniu Instytutu im. Adama Mickiewicza z połączenia Narodowego Centrum Kultury i Centrum Międzynarodowej Współpracy Kulturalnej. Ale już rok później przywrócono im autonomię i prawa do działania w ramach oświaty, promocji kultury i polskiego dziedzictwa kulturowego, a także pracy na rynku wydawniczym. Należy nadmienić, iż NCK jest częścią ENCATC, czyli European Network of Cultural Administration Training Centers. Do idei tegoż stowarzyszenia należą: stymulacja i stałe zachęcanie do rozwoju kulturalnego.

Cele i działania

Pytanie brzmi, czym może zajmować się takie Centrum? Co należy do jego działań? Narodowe Centrum Kultury to jednostka wielozadaniowa, której prace skupiają się wokół edukacji kulturalnej i poszerzania kręgu osób zainteresowanych kulturą i sztuką, postępu i wyspecjalizowania sektora kultury oraz promocji polskiego dziedzictwa kulturowego na świecie, jako nieodzowny element europejskich dóbr kulturalnych. NCK działa też na rzecz państwowej i narodowej tradycji, sprawia, że z roku na rok staje się bardziej powszechna. Nie można zapomnieć, że Narodowe Centrum Kultury inspiruje do działania i wspomaga ruchy społeczne oraz organizacje pozarządowe, zajmuje się informacją kulturalną i badawczą pracą na polu kulturalnym, a nawet prowadzi działania w celu podwyższania kwalifikacji osób zatrudnionych w sektorze powiązanym z kulturą.

Do kogo kierowane są inicjatywy Narodowego Centrum Kultury?

Adresatami działań instytucji są osoby w różnym wieku i zajmujące się różnymi kwestiami. Każdy realizowany projekt lub program posiada wyszczególnioną grupę odbiorców. Najczęściej należą do nich: młodzież szkolna i studenci uczelni wyższych i ich absolwenci, artyści i inne osoby zaangażowane w tworzenie sztuki, kadry w placówkach zajmujących się kulturą, organizacje i instytucje wiążące swoją pracę z kulturą oraz wszyscy Ci, którzy w jakiś sposób są uczestnikami lub odbiorcami kultury i sztuki. Reasumując, beneficjentami działania Narodowego Centrum Kultury może być każdy z nas.

Kultura zapisana w książkach

Pod szyldem Narodowego Centrum Kultury działa również wydawnictwo, które publikuje książki o tematyce poruszającej zjawiska związane z kulturą, promujące dziedzictwo narodowe i sztukę, także wywierające realny wpływ na kształtowanie współczesnej myśli humanistycznej. Nie są to jednak pozycje skierowane, tylko i wyłącznie do osób zajmujących się zawodowo kulturą, ale do każdego, kto ma ochotę trochę się o tej kulturze dowiedzieć. Wydawnictwo NCK proponuje książki dla dorosłych, ale i dla dzieci. Pozycje ukazujące się, dzięki NCK, często są nawiązaniem bądź kontynuacją projektów i programów realizowanych przez Centrum. Takie publikacje cieszą się zazwyczaj bardzo dużą popularnością. Ludzie lubią wiedzieć, jakie interesujące inicjatywy ich otaczają. Dlatego regularnie wydawane są kwartalniki, np. kwartalnik naukowy „Kultura Współczesna” oraz roczniki, przykładowo „Rocznik Kultury Polskiej”. Sprawą oczywistą jest, że w dzisiejszym świecie, trzeba nadążać za rozwijającym się światem. W związku z tym, spora część publikacji ukazuje się w wersji elektronicznej, w formie e-booków. Takim projektem jest seria interaktywnych e-booków zatytułowana „Historia Muzyki Polskiej”, opowiadająca o rozwoju muzyki i jej twórców na polskich ziemiach, poczynając od czasów średniowiecza.

Aby książki NCK przyciągały uwagę i zaliczały się do książek na najwyższym poziomie, nie tylko merytorycznym, ale też wizualnym, Centrum dba o dobraną kadrę grafików i edytorów. Między innymi dzięki tym zabiegom, wydawnictwo zostało wpisane na listę wydawnictw naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Przykładowymi seriami wydawniczymi są: „Myśl o Kulturze” ( obejmuje lektury, które wpłynęły na postrzeganie kultury Zachodu ), „Jubileusze” ( książki dowodzące możliwości twórczej celebracji wydarzeń historycznych ) albo „Biblioteka Kultury Współczesnej” ( stanowi źródło książek należących do podstaw kulturoznawstwa ). Książki wydawnictwa Narodowego Centrum Kultury można nabyć stacjonarnie, w jednej z warszawskich księgarni ( na Krakowskim Przedmieściu lub na ulicy Płockiej ), lub przez sklep internetowy Centrum.

Program „Kultura w sieci”

Bardzo aktualnym programem Narodowego Centrum Kultury jest „Kultura w sieci”. Projekt stanowi odpowiedź na niepewną sytuację związaną z sytuacją pandemii i wchodzi w skład w tzw. tarczy antykryzysowej. Na program przeznaczono łącznie osiemdziesiąt milionów złotych ( dwadzieścia milionów przeznaczono na stypendia dla osób fizycznych ), aby wesprzeć prezentację wydarzeń kulturalnych oraz udostępnianie zasobów kulturalnych w internecie.

Celem programu jest finansowe wsparcie projektów i przedsięwzięć, które mają za zadanie popularyzować różne elementy kultury i angażować społeczeństwo w życie kulturalne. Warunkiem jest odbiór tych treści za pomocą narzędzi on-line. „Kultura w sieci” przyczynia się do poprawy umiejętności odbiorców i osób pracujących w miejscach z kulturą związanych, a także powiększa zasoby kulturalnych treści w internecie.

Wnioski o wsparcie w ramach „Kultury w sieci” mogły składać organizacje pozarządowe i fundacje, samorządowe instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne, podmioty prowadzące działalność gospodarczą wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub do Krajowego Rejestru Sądowego. A jakie pomysły były rozważane przez Centrum? Finansowano projekty związane z edukacją, poszerzaniem kompetencji pracowników placówek kulturalnych oraz wszystkich tych, którzy pragną zgłębiać wiedzę z zakresu kultury. Doceniano formy edukacji prowadzonej zdalnie, jak warsztaty on-line, webinaria, czy kursy e-learningowe. Dofinansowanie mogły też dostać projekty organizacji wydarzeń kulturalnych on-line, np. koncertów, spektakli teatralnych, recitali, wycieczek oprowadzających wirtualnych gości po muzeach lub innych miejscach kultury, czy spotkań z twórcami. Co więcej, szansę na wsparcie miały pomysły stworzenia tematycznych stron internetowych, aplikacji dedykowanych na smartfony, gier internetowych lub publikacji książkowych w formie elektroniczne, czy wydawnictw audio-video.

Etap naboru wniosków zakończono w kwietniu 2020r., a lista beneficjentów jest już znana! Narodowe Centrum Kultury ogromnie cieszy się z zainteresowania, jakim Polacy obdarzyli program dotacyjny, jakim jest „Kultura w sieci”. Ogółem do programu zgłoszono 5 948 wniosków, a po przeprowadzeniu oceny, zarówno merytorycznej jak i formalnej, wyłoniono 1 182 zwycięskie projekty! W kategorii związanej z edukacją kulturalną przyznano 254 dotacje, z szeregu wniosków o realizację wydarzeń kulturalnych wyłoniono 562 zwycięskie zgłoszenia. Osoby oceniające projekty przyznały 89 dotacji na udostępnianie i ponowne wykorzystywanie cyfrowych zasobów muzealnych, bibliotecznych, audiowizualnych, zabytkowych oraz archiwalnych, 132 dotacje na tworzenie stron, gier internetowych, aplikacji mobilnych z dziedziny kultury oraz 145 dotacji na tworzenie wydawnictw audio-video udostępnianych w formie elektronicznej oraz publikacji książkowych w formie elektronicznej. Za zgodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński w uzgodnieniu z premierem Mateuszem Morawieckim rozporządzono dodatkowymi dwudziestoma tysiącami złotych. Kwotę przeznaczono na program stypendialny

„Kultura w sieci” dla osób fizycznych.

Wszelakie działania kulturalne są niezwykle potrzebne, aby społeczeństwo nadal pogłębiało swoją wiedzę z dziedziny kultury i sztuki i było dumne z dorobku polskich twórców. Programy wspierające innowacyjne inicjatywy sprawiają, że zainteresowanie polskim dorobkiem kulturowym rośnie z roku na rok. Liczymy, że ta tendencja się utrzyma i polska kultura i sztuka będzie nieprzerwanie kwitła.