Polskie muzea o tematyce marynistycznej – część II

Polskie muzea o tematyce marynistycznej – część II

Nie obawiajmy się odwiedzania muzeów, w związku z lękiem przed znużeniem. Już w poprzednim artykule udowodnialiśmy, że wizyta w takim miejscu może okazać się niezwykle ciekawa, zwłaszcza jeśli wybierzemy muzeum uwzględniając nasze zainteresowania. Polska jest bogata pod względem placówek kulturalnych zajmujących się tematyką związaną z morzem i szeroko pojętą marynistyką. Dlatego powiększamy listę muzeów przeznaczonych dla miłośników morza, abyście mogli urozmaicać swoje wakacje lub wplatać nowe destynacje do planów weekendowych wypadów.

Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Niechorzu

Wieś Niechorze znajduje się na Pobrzeżu Szczecińskim, w niedalekiej odległości od Rewala – popularnej turystycznej destynacji położonej nad Morzem Bałtyckim. Będąc w tamtych okolicach warto zajrzeć do Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Niechorzu, aby pooglądać zbiory związane z kulturą, tradycją i historią rybactwa na Pomorzu Zachodnim.

Historia obiektu rozpoczyna się na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Wtedy były rybak Henryk Gmyrka wpadł na pomysł stworzenia miejsca upamiętniającego rybacką kulturę okolicy i zaraził swoją ideą lokalną społeczność. Miało to być miejsce, które dodatkowo zachęci Polaków do wyboru konkretnie tego kawałka wybrzeża na spędzenie urlopu. W 1992r. powołano Społeczny Komitet Organizacji Muzeum Rybackiego w Niechorzu. Dzięki niemu, udało się wywalczyć przydział budynku na muzeum i zdobyć potrzebne fundusze na rozwój projektu. Muzeum otwarto dokładnie 11 czerwca 1994r., a siedzibę ośrodka zlokalizowano w budynku przy ulicy Marchlewskiego. Na stałego opiekuna Muzeum w Niechorzu wybrano Grażynę Sędłak.

Pierwsze wystawy składały się z eksponatów pochodzących ze zbiorów Szkoły Podstawowej w Niechorzu, darów oraz depozytów z innych placówek tego typu. Do muzealnych eksponatów należały łodzie, narzędzia połowowe, archiwalne dokumenty i fotografie powiązane z morskim i jeziornym rybołówstwem. Lata działalności Muzeum zaowocowały rozwojem placówki. Zaczęto nawiązywać współprace z innymi muzeami, a także prowadzić działalność edukacyjną. W roku 2009 wcielono Muzeum pod Gminny Ośrodek Kultury w Rewalu. Co więcej, Muzeum w Niechorzu zaangażowało się w spotkania lokalnych stowarzyszeń gminnych. Dzięki kooperacji ze Stowarzyszeniem Miłośników Tradycji Rybołówstwa Bałtyckiego oraz Muzeum Narodowym w Szczecinie co roku organizowane jest Święto Śledzia Bałtyckiego.

Rok 2017 okazał się przełomowym dla Muzeum, gdyż ośrodek został wtedy wyodrębniony na samodzielną samorządową instytucję kultury. Aktualnie tworzą ją dwa obiekty: Muzeum Rybołówstwa Morskiego w Niechorzu (przy Alei Bursztynowej 28) oraz Sala Wystawiennicza w Rewalu (na ulicy Słowackiego 1a)

Misją i celem przewodnim Muzeum jest upowszechnianie wiedzy na temat okolic Wybrzeża Rewalskiego, głównie wśród mieszkańców w każdym wieku. Okres letni sprzyja też zarażaniu pasją do marynistyki turystów przybywających z całego kraju, ale też ze świata.

Muzeum składa się zarówno z wystaw stałych, jak i z czasowych ekspozycji. Do permanentnych wystaw należą: „Człowiek i morze”, „Galeria na schodach”, czyli ciekawostki o gminie Rewal, „Piaski Wybrzeży Świata”, „Pokój Nawigatora”, w którym samemu można wcielić się w tą rolę, oraz „Przyroda Bałtyku”. W ramach działalności edukacyjnej Muzeum w Niechorzu oferuje możliwość uczestnictwa w zwiedzaniu obiektu z przewodnikiem albo organizację interaktywnych zajęć muzealnych dla grup.

Muzeum Współczesnego Pomorskiego Rękodzieła Marynistycznego w Sarbsku

Niegdyś rękodzieło marynistyczne stanowiło nieodzowny element gospodarki morskiej. Artystyczne rzemiosło było bardzo zróżnicowane, a o jego charakterystyce decydowało położenie geograficzne portu. Dziewiętnastowieczni wielorybnicy wytwarzali tzw. scrimshaw, czyli zdobione precjoza wykonywane z zębów, kości, czy fiszbin złapanych okazów. Natomiast polskie wybrzeże zawsze kojarzyło się z biżuterią i dekoracjami z bursztynu.

Muzeum w Sarbsku, miejscowości położonej niedaleko Łeby, gromadzi się regionalne, marynistyczne rękodzieło lokalnych artystów, ale można też zobaczyć modele jednostek pływających, rybackie narzędzia albo prawdziwą kapitańską mesę. Zbiory sarbskiego Muzeum zawierają się w dziewięciu stałych wystawach. „Pomorska szopka” prezentuje szopki z elementami marynistycznymi, rzeźby ludowe można zobaczyć na wystawie „Rybackie Scenki Rodzajowe”, obrazy o morskiej tematyce znajdują się na wystawie „Malarstwo Marynistyczne”. Warto obejrzeć „Rękodzieło Marynistyczne” wykonane przez rybaków i marynarzy o artystycznych duszach oraz „Eksponaty związane z Polskimi Liniami Oceanicznymi”. Co więcej, na odwiedzających czeka kolekcja pamiątek marynarzy przywożonych z dalekich rejsów („Mesa Kapitana Morgana”), „Warsztat okrętowego cieśli”, „Wystawa Dyplomów Ceremoniału Morskiego”, a nawet modele „Pomorskich Łodzi i Kutrów”.

Muzeum Współczesnego Pomorskiego Rękodzieła Marynistycznego jest częścią większego obiektu – parku rekreacyjno – edukacyjnego SeaPark Sarbsk, założonego w 2012r. Główną atrakcją obiektu jest największe w Polsce fokarium z czterema gatunkami zwierząt morskich. Turyście odkryją tam również miniaturowe repliki latarni morskich, park makiet zwierząt morskich w skali 1:1, Oceanarium Prehistoryczne 3D, a także kino 5D, wolierę z ptactwem, plac zabaw dla dzieci i wiele innych. Jest to idealne miejsce na spędzenie rodzinnego dnia z dziećmi. Atrakcje zadowolą zarówno najmłodszych i jak dorosłych turystów.

Muzeum Ziemi Usteckiej w Ustce

Muzeum skupia się na wszystkim, co wiąże się z kulturą, tradycją i historią Ustki. Jako, że jest to miasto leżące bezpośrednio nad Morzem Bałtyckim, nie jest zaskoczeniem, że spor część zbiorów zahacza o tematykę marynistyczną.

Początków Muzeum można się doszukiwać już w 1993r., kiedy zawiązała się organizacja pozarządowa – Towarzystwo Przyjaciół Ustki. Celem Towarzystwa była aktywizacja i integracja lokalnej społeczności oraz umacnianie tzw. lokalnego patriotyzmu i co za tym idzie, utrwalanie tradycji i dziedzictwa kulturalnego. Dwa lata po jego założeniu, członkowie podjęli się organizacji wystawy poświęconej pięćdziesięcioleciu miasta Ustki w Bałtyckiej Galerii Sztuki. Okazało się, iż zachowała się znaczna ilość historycznych pamiątek i eksponatów powiązanych z miejscowością. W związku z tym Towarzystwo Przyjaciół Ustki postanowiło utworzyć Muzeum.

Już w roku 1996, dzięki posiadanym środkom wystartowały prace budowlane nad siedzibą planowanego obiektu. Wymyślono, że ciekawym pomysłem będzie stworzenie repliki osiemnastowiecznego ryglowego budynku. Następne kilka lat upłynęło pod znakiem poszukiwania funduszy, zachęcania inwestorów do pracy nad projektem. Finalnie Muzeum Ziemi Usteckiej w Ustce zostało otwarte 27 czerwca 2000r.

Obiekt stanowi, poza działalnością typowo muzealną, miejsce spotkań lokalnych towarzystw i forum dyskusyjnych w sprawach miasta i okolicy. Odwiedzający muzeum mają okazję podziwiać różnorodne eksponaty. Charakterystyczną stałą wystawą są pamiątki po Stoczni „Ustka”. Zawierają się w niej modele jednostek pływających, np. trawlery, kutry, łodzie ratunkowe z laminatu oraz elementy wyposażenia kutrów, medale pamiątkowe, sztandary, a także zdjęcia i kroniki. Zainteresowaniem cieszy się też wystawa na temat historii bałtyckiego kąpieliska, czyli „Co ma wspólnego kostium kąpielowy z bombą atomową?”. Dowiedzieć się z niej można, jak na przestrzeni lat zmieniała się plażowa moda oraz jak wyglądał rozwój bałtyckich kąpielisk. Co więcej, na turystów czeka wystawa poświęcona kolei w miniaturze albo eksponaty związane z historią miasta Ustka.

Tematyka ekspozycji czasowych różni się w zależności od pory roku. Latem zazwyczaj funkcjonuje wystawa poświęcona bursztynowi, grudzień stanowi czas na prezentację prac konkursowych „Ustka – moja mała Ojczyzna”, a wczesną wiosną organizuje się wystawy poświęcone artystkom pochodzącym z Ustki.

Chata Rybacka w Jastarni

Unikalnym miejscem na wybrzeżu jest muzeum Chata Rybacka zlokalizowane w starej części Jastarni. Obiekt prezentuje codzienne życie prawdziwych rybaków w dziewiętnastym wieku.

Muzeum rozpoczęło działalność w 1992r., dzięki postanowieniu odrestaurowania Chaty przez Zrzeszenie Kaszubsko – Pomorskie. Przed otwarciem obiektu, budynek oddano do odrestaurowania i przez kilka lat gromadzono eksponaty. Sama chata pochodzi z roku 1881 i pierwotnie została zbudowana na planie prostokąta. Składała się z kuchni połączonej z niewielką komorą oraz dużej izby i obórki. Ustalono, że w latach późniejszych rozbudowano chatę. Została dobudowana dodatkowa duża komora, która dodatkowo posiada przedłużenie w formie mniejszego pokoju z płytką piwniczką.

Co więcej, patrząc na prawo od serca domu, czyli kuchni, są wydzielone dwie izby, a po lewej stronie pozostała obórka. Do eksponatów należą elementy wyposażenia kuchennego, np. piec kaflowy, zabytkowy kredens, czy naczynia zdobione ręcznie w stylu kaszubskim. W sypialni Chaty znajdziemy oczywiście łóżko, ale też obrazy przedstawiające podobizny świętych oraz kołowrotek. O rodzinnym charakterze budynku świadczy obecność dziecięcych zabawek oraz wózka.

Znani są też ostatni właściciele i mieszkańcy Chaty Rybackiej. Było to małżeństwo Marianny i Józefa Kohnke. Para posiadała trójkę dzieci: Bertę, Leona i Pawła. Pan domu był miłośnikiem gry na tubie i od nazwy tegoż instrumentu nadano mu też przydomek. Nawet czasami Chatę Rybacką określa się jako Tubówë chëczë, w ramach upamiętnienia właściciela.

Miejsce z pewnością wyróżnia się na tle innych muzeów. Warto zabrać dzieci i młodzież do Chaty Rybackiej w Jastarni, aby liznęły trochę historii. Forma nauki przez doświadczenie jest o wiele bardziej efektywna niż czy standardowe szkolne lekcje. Z pewnością dojrzali turyści również wyniosą garść ciekawostek z tego miejsca.

Mamy nadzieję, ze artykuł zainspiruje Was do odkrywania nowych, interesujących miejsc powiązanych z marynistyczną kulturą. Tematykę morza można „ugryźć” z wielu stron i wybrać destynację, która najbardziej nas zaciekawi. Jednym bardziej przypadnie do gustu skansen w Jastarni, a inni z chęcią miło spędzą czas na oglądaniu marynistycznego rękodzieła.